20 Ekim, Dünya osteoporoz Günü dolayısı ile “Osteoporoz tedavisinde en önemli ve dikkat edilmesi gereken unsurlarından biri devamlılık ve düzenli takiptir.” hatırlatmasında bulunan Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Merve Yıldız osteoporoz gelişimini önlemek için 6 basit önerinin altını çizerken kimlere osteoporoz taramasının yapılması gerektiğini anlattı.
Osteoporoz kemik kütlesinde azalma ve kemik doku mikromimarisinde bozulma ile seyreden sinsi bir hastalıktır ve çoğunlukla belirti vermeksizin kırık ile ortaya çıkar. Osteoporoza bağlı oluşan kırıkların %70’inden fazlası kadınlarda gözlenmektedir.
Osteoporoz tedavi edilebilir mi?
Osteoporoz önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır ve kırık riski artmış hastaların küçük bir kısmı tarama ile değerlendirilip tedavi edilmektedir. Osteoporozun dünya genelinde yaklaşık 200 milyon kadını etkilediği düşünülmektedir. 75 yaş üzerindeki kadınların yaklaşık yarısında osteoporoz mevcuttur. Menopoz sonrası kadınların yaklaşık %20’sinde ise osteoporoza bağlı omurga kırığı gözlenmiştir. İlerleyen yaşlarda gelişen kalça kırıklarının sebebi çoğunlukla osteoporoz olup, kalça kırığı sonrası hayat kalitesinde önemli ölçüde azalma ve mortalite artışı bildirilmiştir.
Kemik kütlesinin kaybı önlenebilir mi?
Osteoporoz semptom vermeden ilerleyebildiğinden ve çoğunlukla kırık sonrası tanı aldığından riskli popülasyonlarda taramaların yapılması, hastalığın önlenmesi ve tedavi edilmesi açısından çok önemlidir. Osteoporoza spesifik olarak geliştirilmiş tedaviler sayesinde kemik kütlesinin kaybını önlemek ve hatta telafi etmek çoğu zaman mümkündür.
Kimlere osteoporoz taraması yapılmalıdır?
- Tüm postmenopozal kadınlar
- Perimenopozal ve postmenopozal kadınlardan;
- Düşük beden kitle indeksi ( BMI< 29 kg/m2)
- Uzun süreli sistemik steroid kullanımı (> 3 ay)
- Ailede osteoporoza bağlı kırık öyküsü
- Erken menopoz
- Aktif sigara içiciliği
- Aşırı alkol kullanımı
- >4cm açıklanamayan boy kısalması
- 70 yaş üzerindeki tüm erkekler ve 50-69 yaş arasında risk faktörü olan erkekler
Osteoporoz taraması sıklıkla kemik mineral yoğunluğu ölçülerek yapılır. Bu test düşük doz radyasyon içeren bir X-Ray olarak tarif edilebilir ve direkt grafi gibi çekim yapılan hızlı bir süreçtir. Sonrasında kemik mineral yoğunluğu değerleri doktorunuz tarafından yorumlanır ve kemik kütlenizin durumuna göre takip, vitamin mineral replasmanı, osteoporoza spesifik ilaç tedavisi seçeneklerinden biri veya kombinasyonu ile ilerlenebilir.
Devamlılık ve düzenli takip çok önemli
Osteoporoz tedavisinde en önemli ve dikkat edilmesi gereken unsurlarından biri devamlılık ve düzenli takiptir. Bahsettiğimiz kriterlerden en az birini karşılayanlar osteoporoz açısından değerlendirilmeli ve bir fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanına başvurmalıdır.
Osteoporoz gelişimini önlemek için ne yapmalı?
- Hareket edin; özellikle ağırlık antremanları ve direnç egzersizlerinin bu konuda oldukça etkili olduğu gösterilmiş,
- Kalsiyumdan zengin, dengeli bir beslenme şekliniz olmasına özen gösterin,
- Sigarayı bırakın,
- Alkol tüketiminizi azaltın,
- D vitamini ölçümünüzü yaptırın, eksiklik varsa tamamlanması için tedavi alın ve güneşten bol bol faydalanın ve Taramalarınızı düzenli olarak yaptırmayı ihmal etmeyin.
