Özellikle soğuk kış günlerinde içimizi ısıtan, doyuran, hastalara şifa olduğuna inanılan tarhana şifadan da öte bir çok derde deva imiş.
Lif ve protein kaynağı olması, onu doğal ve katkı maddesi içermeyen bir seçenek yapıyor.
Buğday ve yoğurt gibi besin maddelerinin karışımından yapıldığı için zengin bir besin kaynağıdır. İçerdiği vitaminler, mineraller ve proteinler sayesinde dengeli bir beslenme sağlar.
Tarhanada bulunan laktik asit bakterileri, sindirim sisteminin sağlığını destekler. Bu bakteriler, bağırsak florasını düzenler ve sindirimi kolaylaştırır. Lif içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenler ve kabızlık riskini azaltır.
Tarhananın yüksek lif içeriği ve düşük yağ oranı, tok kalma süresini uzatır ve kilo kontrolüne yardımcı olur. Lifli gıdalar, sindirimi yavaşlatarak uzun süre tok kalmanızı sağlar.
Tarhananın düzenli tüketimi, kolesterol seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir. Lif içeriği, kötü kolesterolü (LDL) düşürmeye destek olur.
Yüksek enerji içeriği sayesinde tarhana, özellikle uzun süreli fiziksel aktivite yapanlar için ideal bir gıdadır. İçerdiği kompleks karbonhidratlar, uzun süreli enerji sağlar.
Tarhananın içerdiği vitaminler ve mineraller, bağışıklık sistemini güçlendirir. Özellikle C vitamini ve D vitamini, bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine yardımcı olur.
Tarhananın geçmişi
Osmanlı devleti ve Selçuklu İmparatorluğundan daha eski dönemlere kadar olan Orta Asya’ya uzanır. Orta Asya’da Türkler kimliklerini yeni yeni bulmuştu. Orta Asya hem tabiatı hem de iklim şartları sebebiyle hayvancılık kadar, tarıma elverişli değildi. Buna rağmen tarım, hayvancılık yapan Türk için en az sürü beslemek kadar önemli bir faaliyetti. İnsanların karınlarını doyurmaları için iklim şartlarına elverişli gıdalar bulup beslenmesi şarttı. Nitekim saklanabilir gıdalar insanlar için kolay bir şeydi. İnsanlar ise hem anlık olarak ihtiyaçlarını hem de mevsimsel olarak gerek koş gerek yaz besinlerini saklamak durumundaydı. Özellikle kış ayları ve kıtlık zamanlarında et ürünleri kurutularak saklanır ardından tüketilirdi. Et ürünleri kurutulurdu fakat onca büyük ve küçükbaş hayvanlardan gelen süt nasıl saklanacaktı? Sütte yoğurt yapılarak kurutulur ve biber domates sopan nane işe birlikte karıştırılarak çorba haline getirirlerdi. Her şey usulüne uygun ve o günün şartlarına göre yapılırdı. Nitekim tarhananın kökeni ile ilgili iki rivayet vardır. Birinci rivayet tarhananın kökeni Farsça terhane şekli örnek gösterilir, ikinci bir rivayet ise bir Osmanlı Padişahı başka bir rivayet ise Padişah Yavuz Sultan Selim Hanın veziri ile birlikte Tebdil-i kıyafet yani kılık değiştirip soğuk bir Ramazan ayında halkın arasına karışıp halkın sorunlarını sıkıntılarını gözüyle görmek istemiştir. İftar vaktine saatler kala, yakın ve halkının durumu iyi olmayan gelirli bir sokaktan geçmek isterler ve ezan ilk kimin evinin önünden geçerken okunursa o evde iftar açmak isterler, nitekim iftar saati mahallede duran neredeyse tüm halk misafir için kapıda beklemektedir.
Yavuz Sultan Selim Han hazretleri ezan okununca bir evin önünden geçer ve o esnada evde yaşlı bir nine Yavuz Sultan Selim Han Hazretlerine seslenir ve iftara davet eder Yavuz Sultan Selim Han Hazretleri içeri girer ve hemen sofraya davet edilir. Sofrada da yalnızca tarhana çorbası ve ekmek vardır. Yavuz Sultan Selim Han tarhana çorbasını çok beğenmiş ve nineye sormuş nedir bu diye, yaşlı kadın ise dar hane çorbası sultanım demiştir. Darhane dilden dile yayılarak Anadolu’da tarhana adını almıştır. Bazı yerlerde ise daha da kısaltarak tarana adını almıştır.
Tarhananın Türkiye’deki Önemi
Türkiye’de ise en çok tarhana kültürü Kahramanmaraş’ta olup çorbasının yanında tarhanayı kurutup çayların yanında cips niyetine yemektedirler. Tarhana daha çok İç Anadolu kesiminde olmakla beraber Bandırma Uşak Afyon daha da yaygın olarak tüketilmektedir.
Kaynak: www.tarhana.com.tr
