Batı Afrika ülkesi Gana’da cumhurbaşkanı ve milletvekillerini seçmek üzere halk yarın sandık başına gidecek. Seçimlerde cumhurbaşkanlığına 12 aday var.
Sahra Altı Afrika’da bağımsızlığını kazanan ilk ülke Gana, 1992’de “Dördüncü Cumhuriyet” sistemine geçmesiyle yarın 9. kez cumhurbaşkanını seçecek.
Yaklaşık 34,4 milyon nüfusa sahip, 18,7 milyon seçmenin bulunduğu Gana’da, 16 vilayette kurulan 40 bin 976 sandıkta oy kullanılacak.
Seçmenler, cumhurbaşkanının yanı sıra 275 milletvekilini seçmek için sandık başına giderken seçimleri, yerli ve yabancı gözlemciler de takip edecek.
Gana’da yasama organı parlamentodan oluşurken meclis seçimi dört yılda bir yapılıyor.
Demokrasi, iyi yönetişim, hak ve özgürlükler bakımından Afrika kıtasında örnek ülke olarak gösterilen Gana’da, cumhurbaşkanı 4 yıllığına doğrudan halk tarafından belirleniyor ve bu kişi en fazla 2 dönem (8 yıl) görev yapabiliyor.
Gana’da bir adayın cumhurbaşkanı seçilebilmesi için oyların yüzde 50’sinden fazlasını, yani en az yüzde 50 artı bir oy alması gerekiyor.
Seçimde, herhangi bir adayın istenilen oy oranına ulaşamaması durumunda ise en fazla oy alan 2 aday ikinci turda yarışıyor. İkinci tura kalınması halinde Seçim Komisyonu tarafından yeni seçim tarihi belirleniyor.
Gana’da mevcut Cumhurbaşkanı Nana Akufo-Addo, iki dönemlik görev süresini tamamlaması nedeniyle anayasa gereği yeniden seçime katılamayacak.
Cumhurbaşkanı seçimi için oy pusulasında 13 parti yer alacak olsa da seçim komisyonunun hazırlıklarını tamamlamasının ardından parti adaylarından birinin hayatını kaybetmesi nedeniyle seçimlerde 12 aday yarışacak. 12 aday arasında ise 3 isim öne çıkıyor.
İktidardaki Ulusal Vatansever Partisi (NPP) adayı mevcut Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mahamudu Bawumia, ana muhalefet partisi Ulusal Demokratik Kongre (NDC) adayı eski Cumhurbaşkanı John Dramani Mahama ve Yeni Güç Partisi adayı Nana Kwame Bediako medyada ön plana çıkan isimler arasında yer alıyor.
Seçimde, NPP adayı Bawumia ile NDC adayı Mahama favori gösterilirken gençler tarafından sevilen Yeni Güç Partisi adayı Bediako ise “dengeleri değiştirecek” aday olarak görülüyor.
61 yaşındaki Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mahamudu Bawumia, iktidar partisi NPP’nin adayı olarak Gana’nın yeni cumhurbaşkanı olmayı hedefliyor.
Bawumia, 1992’den bu yana ülkede büyük bir partiye liderlik eden ilk Müslüman olmasının yanı sıra NPP’ye liderlik eden baskın Akan dilini konuşan etnik grubun dışından gelen ilk kişi olarak da dikkati çekiyor.
“Ekonomi Mesihi” olarak anılan ve bankacılık geçmişiyle tanınan Bawumia, Akufo-Addo’nun 2016’daki seçim zaferinin ardından başkan yardımcısı olarak göreve başladı.
Bawumia, Gana’nın uzun süre yaşadığı en ciddi ekonomik krizin gölgesinde iktisadi politikaların yüzü olarak öne çıktı.
İkinci kez cumhurbaşkanlığı için yarışan, 66 yaşındaki Mahama, 2008-2012 yıllarında devlet başkan yardımcılığı görevine seçildi. Mahama, görev süresi sırasında, dönemin Cumhurbaşkanı John Evans Atta Mills’in 2009’da hayatını kaybetmesi üzerine cumhurbaşkanlığı görevini üstlendi.
2012’de yapılan seçimleri kazanarak yeniden cumhurbaşkanı seçilen Mahama, görev süresi boyunca altyapıya büyük yatırımlar yaptı ancak o dönemde yaşanan elektrik kesintileri, makroekonomik istikrarsızlık ve siyasi yolsuzluk iddiaları nedeniyle eleştiri aldı.
Mahama, 2016 ve 2020 yıllarındaki seçimlerde mevcut Cumhurbaşkanı Akufo-Addo’ya karşı yarışsa da her iki seçimi de kaybetti.
Batı Gonja bölgesinin ilk meclis üyesi olarak bilinen Mahama, 1997-2009 yıllarında mecliste bölgeyi temsil etti. Mahama, 1998-2001 yıllarında enformasyon bakanı olarak görev yaptı.
“Freedom Jacob Caesar” ya da “Cheddar” olarak tanınan 44 yaşındaki Bediako, Gana’daki seçimlerde bağımsız aday olarak yarışan 12 isim arasında gençlerin favorisi olarak öne çıkıyor.
Seçim kampanyasına “gizemli bir aday” olarak başlayan Bediako, Gana’nın dört bir yanındaki billboardlara maskeli bir yüz ve gençlere güç verme vaadiyle dikkati çekti.
Başarılı bir iş insanı olarak tanınan Bediako, altyapı geliştirme alanındaki çalışmalarıyla 700’den fazla konutun inşasına katkıda bulunduğunu ve 3 binden fazla kişiye istihdam sağladığını iddia ediyor.
Bediako’nun seçim vaatleri arasında, Gana’nın tüm bölgelerinde sanayi tesisi kurma planları yer alıyor. Ayrıca 12 bakanlık bir hükümet kurarak bürokrasiyi azaltma sözü veriyor.
