Almanya’da Berlin Eyaleti Adalet, Çeşitlilik ve Ayrımcılıkla Senatörlüğü müsteşarı Saraya Gomis, Bergama Sunağı ve Nefertiti büstünün geldikleri ülkelere iade edilmesi gerektiğini söyledi. Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu, “Bu bizim için çok önemli. Vicdanın sesini artık duyabiliyoruz, Almanya’dan da. Mızrak çuvala sığmıyor. Orada da haklılığımızı belirten önemli açıklamalar geldi. Biz bunu destekliyoruz” dedi.
Gomis, Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, “Prensip olarak şahsen Bergama Sunağı ve Nefertiti büstünün iade edilmesinden yanayım. Ancak buna başkaları karar verecektir.” dedi.
Kültürel varlıkların iadesi söz konusu olduğunda, bakış açısının değişmesi gerektiğini belirten Gomis, “Ayrımcılık karşıtı bir bakış açısıyla şunu söylemek zorundayız; dünyanın diğer bölgelerinden gelen tüm kültürel varlıklar bize ait değil. Onlar burada gayrı meşru şekilde bulunuyorlar. İkinci adımda, bunların nasıl iade edilebileceğini görmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
1870’li yıllarda Alman mühendis Carl Humann tarafından o dönem Osmanlı topraklarından Prusya’ya getirilen Bergama Sunağı Berlin’deki Pergamon (Bergama) Müzesi’nde sergileniyor.
Nefertiti büstü ise Berlin’e Mısır’dan getirilmişti. “(Alman Müsteşar Saraya Gomis’in sunağın Türkiye’ye iade edilmesine yönelik çağrısı) Berlin’de maalesef Zeus (Bergama) Sunağı’nın boynu bükük. Orada sergileniyor ama bu, hiçbir vicdana sığmıyor. Almanya’da da vicdanın sesi şu an dile geliyor”
Almanya’da Berlin Eyaleti Adalet, Çeşitlilik ve Ayrımcılık Senatörlüğü Müsteşarı Saraya Gomis’in “Bergama (Zeus) Sunağı ve Nefertiti büstünün geldiği topraklara iade edilmesi”ne ilişkin sözleri, Bergama’da “vicdanın sesi” olarak yorumlandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İzmir Büyükşehir ile Bergama belediyeleri ve sivil toplum kuruluşlarının, milattan önce 2. yüzyılda inşa edilen ve 1870’li yılarda götürüldüğü Berlin’de sergilenen Zeus Sunağı’nın ait olduğu topraklara dönmesi için yürüttüğü çalışmalar, Almanya’daki bazı kesimlerden de destek görüyor.
Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 2014 yılında giren ilçenin, yüzyıllarca farklı medeniyetlere ev sahipliğini yaptığını söyledi.
Farklı dönemlerden çok sayıda kalıntının bulunduğu Bergama’da Helenistik Dönem’de görkemli yapıların inşa edildiğini dile getiren Koştu, “Bunlardan biri de Zeus Sunağı. Kanuni yollar dışında Bergama’dan Almanya’ya götürüldü. 30 yıldır iade edilmesi için mücadele ediyoruz.” dedi.
Koştu, Zeus Sunağı’nın ait olduğu topraklara dönmesine yönelik mücadelelerinin Almanya’dan da duyulduğunu söyleyerek, şöyle konuştu: “Berlin eyaletinde Müsteşar Saraya Gomis’ten bir açıklama geldi. Bu bizim için çok önemli. Vicdanın sesini artık duyabiliyoruz, Almanya’dan da. Mızrak çuvala sığmıyor. Orada da haklılığımızı belirten önemli açıklamalar geldi. Biz bunu destekliyoruz. Her zaman bu konunun arkasında olacağımızı söylemiştik. Zeus Sunağı Bergama’ya aittir. O dönemin en ihtişamlı yapılarından bir tanesidir. Pandemi öncesinde de buradan bir çağrıda bulunmuştuk Alman hükümetine. Sesimize kulak verin, gelin, bu konuları konuşalım. Bir masa etrafında bir araya gelelim. Sayın Bakanlığımız, Alman Hükümeti, o yıllarda yapılan hatanın düzeltilmesi için ne gerekiyorsa yapsınlar. Hep birlikte kafa kafaya verip Zeus Sunağı’nı ait olduğu yere Bergama’ya, bu güzel Ege kıyılarına kavuşturalım. Berlin’de maalesef Zeus Sunağı’nın boynu bükük. Orada sergileniyor ama bu hiçbir vicdana sığmıyor. Almanya’da da vicdanın sesi şu an dile geliyor.”
Koştu, Gomis’in açıklamasının büyük önem taşıdığını dile getirerek, “Bu açıklama aslında Almanya’nın doğru bildiği şeyleri söylememesiyle alakalı bir şeydi. Bu açıklama sonrası ben inanıyorum ki resmi boyutta artık görüşmeler başlayacaktır ve karşılıklı oturup bir masa etrafında bu konunun doğrularını paylaşmamız gerekiyor. Doğrular paylaşıldıktan sonra da ben inanıyorum ki Zeus Sunağı Bergama’ya geri dönecektir.” diye konuştu.
Türkiye’de bakanlıkların, belediyelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve halkın Zeus Sunağı’na kavuşmak için seferber olduğunu dile getiren Koştu, siyasi düşünce ayrımı gözetmeksizin yapılan bu çalışmaların başarılı olacağına inandığını kaydetti.
Açıklamasından dolayı Alman Müsteşar Gomis’e teşekkür eden Koştu, “En azından vicdanın sesi oldu. Kendisiyle de görüşmek, burada ağırlamak isteriz. Her türlü desteği ile Bergama arkasındadır. Almanya’da oluşturulan hakkındaki spekülatif haberlere ve üstündeki baskıya boğun eğmesin, vicdanın sesi olmaya devam etsin.” diye konuştu.
Bergama’da 1989 ila 1999 yıllarında belediye başkanlığı görevini yürüten ve Zeus Sunağı’nın iadesi için “Taş yerinde ağırdır” kampanyası başlatan Sefa Taşkın çabalarının sonuç vermeye başladığını aktardı.
Almanya’da da doğruları arayan, tartışan bir çevre olduğuna işaret eden Taşkın, “Anadolu’nun bu isteğinin Alman entelektüelleri tarafından benimsenmesini de bekliyoruz.” diye konuştu.
Alman mühendis Carl Humann tarafından 1868-1878 yıllarında yapılan kazılar sonucu bulunan ve Berlin’e götürülen Zeus Sunağı’nın iadesi için Kültür ve Turizm Bakanlığının 1991 yılından bu yana yürüttüğü çalışmalara İzmir Büyükşehir ve Bergama belediyeleri de dahil olmuştu.
Zeus ve Athena’ya adanan sunağın temelleri Bergama’daki Akropol’de bulunuyor.
Berlin’deki müzede sergilenen at nalı biçimindeki ve 12 metre yüksekliğindeki yapıda sunak masasına mermer beyaz merdivenlerle ulaşılıyor.
Sunağın dış cephe freskleri antik Helen dünyasının Olimpos tanrıları ve devletler arasındaki savaşı, iç alandaki freskler ise Pergamon’un kuruluş söylencesi olan Telefos söylencesini anlatıyor.
