Uzmanlar, teflon yapımında kullanılan perfloroalkil asitin (C8 maddesi) kansere yol açtığı ve kadınlarda düşük riskini artırdığı için artık kullanılmadığını belirtirken, teflon tavaların aşırı ısıma sonucu havaya toksik kimyasallar salarak sağlık açısından risk oluşturduğuna dikkat çektiler. Özellikle yıpranmış ve çizilmiş teflon tavaların kanserojen maddeler oluşturması nedeniyle kullanılmamasını, yüzeyi çizecek sert mutfak eşyaları kullanmaktan kaçınılmasını ve yemek pişirmeden önce çizilmesini önlemek üzere az miktarda yağ kullanılmasını tavsiye ediyor.
İş Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Müge Ensari Özay, yemek pişirmede sık kullanılan teflon tavalarla ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu ve tavsiyelerini paylaştı.
Perfloroalkil asit içeren teflon tavalar kansere yol açıyor
Teflon tavaların yıllardır kullanılmakla beraber zararlı etkilerinin de halen araştırıldığını belirten Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Teflon tavalar ile ilgili toplum sağlığına verdiği zararlardan ötürü açılmış davalar var. Bu davalardan birinde 2005 yılında ABD Çevre Koruma Dairesi, teflon yapımının önemli bir bileşeni olan C8 olarak bilinen maddenin sağlık tehlikelerini onlarca yıldır örtbas ettiği için ilgili firmaya para cezası verdi. Teflon yapımında kullanılan PFOA (Perfloroalkil asit) olarak da bilinen C8 maddesinin kansere neden olduğu biliniyor. 2006 yılında EPA, PFOA’nın olası insan kanserojen sınıflandırmasında olduğunu doğruladı. Kanserin yanı sıra kadınlarda düşük riskini de artırdığını da söylemek mümkün.” dedi.
Teflon tava bileşenleri üzerine araştırmalar devam ediyor
Yapışmaz tava ya da tencerelerin en önemli maddelerinden biri olan PFOA’nın teflon tavalarda bulunan çiziklerden üzerinde yapılan yemeğe ya da teflon üretim fabrikaları çevresinde yer alan yerleşim birimlerinin su kaynaklarına karışarak insan vücuda girdiğini ifade eden Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Ancak günümüzde artık PFOA teflon üretiminde kullanılmıyor. Teflon ürünlerinden PFOA çıkarılmış olsa da başka kimyasal bileşenler, yani PFAS (per- ve polifloroaklil maddeler) kullanılıyor. Teflon ürünlerde bulunan bu bileşenler sağlık açısından risk oluşturabilirler. Bu bileşenlerin doğasını ve insan vücudunu nasıl etkilediklerini daha iyi anlamak için araştırmalar devam ediyor.” diye konuştu.
Aşırı ısındığında sağlık açısından riskli
Genel olarak teflonun güvenli ve kararlı bir bileşik olduğunu belirten Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Bilimsel çalışmalarda teflonun aşırı ısınmasıyla ilgili riskler de incelendi. 260°C’nin üzerindeki sıcaklıklarda yapışmaz pişirme kaplarındaki teflon kaplamalar parçalanmaya başlayarak havaya toksik kimyasallar salar. Bu dumanların solunması polimer dumanı ateşi olarak bilinen geçici semptomlara yol açabilir. Titreme, ateş, baş ağrısı ve vücut ağrıları gibi geçici grip benzeri semptomlar oluşturur. Başlangıç, maruziyetten 4-10 saat sonra ortaya çıkar ve durum genellikle 12-48 saat içinde düzelir. Bazı vaka çalışmaları, aşırı ısınmış teflona maruz kalmanın akciğer hasarı gibi yan etkileri olduğunu da bildiriyor.” ifadelerini kullandı.
Teflon tavaların kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar
- Özellikle çizilmiş ve yıpranmış tavalar ‘kanserojen maddeler’ oluşturması nedeniyle kullanılmamalı,
- Yemek pişirme esnasında çıkan dumanların solunmaması için iyi bir havalandırma tesisatının bulunmasına dikkat edilmeli,
- Teflon tencere ve tavaların yüzeyini çizebilecek metal ve sert mutfak eşyaları kullanmaktan kaçınılmalı,
- Yemeğin tencere ve tavalardaki metallerle temas halinde olduğu süre en aza indirilmeli,
- Teflon kapları kullanmaya başlamadan önce çizilmeyi önlemek için az miktarda yağ kullanılmalı,
- Ayrıca bakteri oluşumunu önlemek ve gıda kaynaklı hastalık riskini azaltmak için pişirme kapları her seferinde iyice temizlenmeli.
