Ona “Türk” diyorlardı. 1919 yılında İstanbul’da doğan ve 1987 yılında ölen Hollanda Kraliyet Doğu Hint Adaları Ordusu subayı Raymond Westerling İkinci Dünya Savaşı sonrasında Endonezya Ulusal Devrimi sırasında Sulawesi’de bir katliam gerçekleştirmiş, 1950’de Endonezya hükümetine karşı darbe düzenlemişti. Raymond Westerling 1700’lü yıllarda İstanbul’a yerleşen bir Hollandalı ailenin ferdiydi. Gençlik yıllarını İstanbul’da geçiren Westerling bir daha geri dönmemek üzere 1941 yılında İstanbul’dan ayrılarak Hollanda Özel Kuvvetleri’ne katılmıştı. Yeniçağ yazarı Aslan Tekin bugünkü köşesinde onun İstanbul yıllarını anlatan kitapla ilgili bakın neler yazdı?
Türk soyundan ol veya olma, Türkiye’den gittikten sonra “Türk” diye anılıyorsunuz. Eğer yabancı ülkede askerlik mesleğine geçmişseniz ve hele savaşlarda yararlılık veya canilik göstermişseniz, “Müthiş Türk” veya “Gaddar Türk” diye adınız çıkıyor.
“Türk” Lakaplı Hollandalı Bir Subay: Raymond Westerlıng yeni yayınlandı. (Derleyen ve Yayına Hazırlayan:Rıfat N. Bali, Libra Kitap yayını, 79 s.)
Rıfat N. Bali, “Takdim”inde Kitaba dair şu bilgileri veriyor:
“Bu kısa çalışma Türkiye’de hiç tanınmamış, Hollanda’da ise çok tanınmış İstanbullu bir Levanten ailenin ferdi olan Raymond Westerling’in hayat hikâyesidir. Raymond Westerling, Endonezya’nın bağımsızlık mücadelesi sırasında Hollanda Özel Kuvvetler Subayı olarak asilere karşı yürüttüğü askerî harekâtta çok sayıda yerli asiyi öldürmüş olmaktan ötürü Hollanda’da adı ya ‘savaş suçlusu’ veya ‘kahraman’ olarak anılmaktadır. Hollanda’da ‘Türk’ veya ‘Müthiş Türk’ lakabıyla anılmasının sebebi ise İstanbul doğumlu olması hasebiyle askerî hayatı sırasındaki acımasız ve sert tavrının Batı âleminde Türklere atfedilen ‘gaddarlık’ vasfını hatırlatmasından ileri gelmekte. Bu çalışmada Westerling’in İstanbul yılları kendi ağzından yer almakta, İstanbul’dan ayrıldıktan sonraki hayatını ise özet bir şekilde aktarmaktayım.”
Levantenler, Osmanlı topraklarına yerleşmiş, çoklukla ticaretle uğraşan Fransız-İtalyan kökenli Katoliklerdir.
Levantenlerin Türkiye’de ayrı bir yeri vardır. Rıfat N. Bali, Raymond Westerling’i anlatırken, Levantenler bahsine de giriyor.
Raymond Westerling 1919 İstanbul doğumlu. 1987’de hayatını yitiriyor. Hollanda’da Endonezya’daki askerî faaliyetlerini konu eden bir film bile çevrilmiş, hakkında yüksek lisans tezi hazırlanmış. Tezi hazırlayan Frederik Willems, Aralık 2008 tarihinde Toplumsal Tarih dergisinde ve Today’s Zaman gazetesinde Westerling‘in hayatı hakkında bir kitap yazdığını ve İstanbul’da geçirdiği yıllar hakkında ek bilgi aradığını yazmasına rağmen bir cevap veren olmamış. Hâlbuki Westerling, 1952 yılında, hatıralarının, önce Felemenkçesini, sonra Fransızca ve İngilizcesini yayınlanmış. Sonra Hürriyet gazetesinde, 27 Ocak-4 Nisan 1952 tarihleri arasında, Türkçe tercümesi tefrika edilmiş.
Raymond Westerling 1941 yılına kadar İstanbul’da yaşıyor. 22 yaşında, annesini, babasını ve ablasını geride bırakarak doğduğu topraklardan ayrılıyor.
Westerling, zengin Levanten ailenin çocuğu. Levanten oluşu bir tarafa, “zenginliği” de, onu farklı bir zeminde tutuyor. Bu zemini de onun İstanbul hatıralarında okuyoruz.
Raymond Westerling kimdir?
Türk lakaplı Raymond Pierre Paul Westerling (31 Ağustos 1919 – 26 Kasım 1987), KNIL’in (Hollanda Kraliyet Doğu Hint Adaları Ordusu) Hollandalı bir askeri subayıydı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Endonezya Ulusal Devrimi sırasında Sulawesi’de bir katliam gerçekleştirdi. Ayrıca, egemenliğin resmi olarak devredilmesinden bir ay sonra, Ocak 1950’de Endonezya hükümetine karşı düzenlenen darbe girişiminden de sorumluydu. Her iki eylem de Endonezyalı yetkililer tarafından savaş suçu olarak kınandı.
İstanbul’daki Gençlik Yılları
1919 yılında İstanbul’da doğan Westerling, ailesi üç kuşaktır İstanbul’da yaşayan Rum bir anne ile Hollandalı bir antikacının oğluydu. Yunanca, Türkçe, Fransızca ve İngilizce konuşarak büyüdü. Anılarında şöyle yazmıştı: “Tek kelime bile konuşmadığım birkaç Batı Avrupa dilinden biri ‘ana dilim’di: Hollandaca”. 1941’de İkinci Dünya Savaşı Avrupa’yı sardığında, İstanbul’daki Hollanda konsolosluğuna gitti ve babasını dehşete düşürerek Hollanda ordusuna katıldı.
İngilizlerden komando eğitimi aldı
Westerling askeri eğitimini İngilizlerin emrinde aldı. Temmuz 1942’de komando eğitimini İskoçya’nın Achnacarry kentindeki Komando Temel Eğitim Merkezi’nde “Dangerous Dan”, diğer adıyla William E. Fairbairn altında tamamladı. Onbaşılığa terfi ettikten sonra 2 No’lu Hollanda Birliği, 10’uncu Müttefiklerarası Komando’da “Silahsız Muharebe” ve “Sessiz Öldürme” eğitmenliği yaptı. Westerling, bir yıldan kısa bir süre içinde 10. Komando’nun tamamının eğitmeni oldu ve aynı zamanda “Dayanıklılık Eğitimi” eğitimi verdi. Kendi isteği üzerine İngiliz Komando kurmaylığı pozisyonundan ayrıldı ve Aralık 1943’te Burma Operasyonu için Hindistan’daki eski 2 Nolu Hollanda Birliğine katıldı. Seylan’da gelecekteki görevler için değerli bir varlık olan orman eğitimi aldı. Westerling’in asla ön cepheye gönderilmemesi onu hayal kırıklığına uğrattı.
Westerling Endonezya’ya ilk kez Eylül 1945’te geldi ve KNIL’in bir subayı olarak Kuzey Sumatra’daki Medan’a çıktı. Endonezya’nın büyük bölümünde olduğu gibi orada da koşullar gergin ve kaotikti. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana Endonezya halkı, bağımsızlığını savunmak için Hollandalılara karşı silahlı ve diplomatik bir mücadele içindeydi. Westerling, Medan’da Hollanda yasa ve düzenini yeniden tesis etmek için bir istihbarat ağı ve bir polis gücü kurdu. Birkaç ay içinde, Hollandalılar tarafından haydut unsurlar olarak damgalanan kişileri, bazen Terakan adıyla anılan bir çete liderini tasfiye etmek gibi alışılmışın dışında yöntemler kullanarak başarılı bir şekilde bozguna uğratma konusunda ün kazandı. Anılarında Kuzey Sumatra’da Avrupalı ve Endonezyalı sivillere yönelik saldırılardan sorumlu olan Terakan’a yönelik eylemini anlattı. “Köyün ortasına bir kazık diktik ve üzerine Terakan’ın kafasını kazıdık. Bunun altına, çetesinin üyelerine, kötülüklerinde ısrar etmeleri halinde kellelerinin de onunkine katılacağı konusunda kibar bir uyarı çiviledik.”
İlk görevini tamamlayan Westerling, DST (Depo Özel Kuvvetler) komando birliğinin başına geçti. Westerling’in birimindeki eğitimi öncelikle İngiliz komandolarıyla olan deneyimlerine dayanıyordu. Eylül 1946’da Batavia’da (günümüz Cakarta’sı) konuşlanan DST’nin sayısı yaklaşık 130 askerden oluşuyordu; bunlar Hollandalı savaş gönüllüleri, Hint-Avrupalılar ve Endonezyalılardan oluşuyordu. Aralık 1946’da güney Sulawesi’deki isyanı ortadan kaldırma talimatı aldı. Endonezya takımadalarının en büyük adalarından biri olan Sulawesi’deki Hollanda otoritesi tam bir çöküşün eşiğindeydi. Java’dan gerilla savaşçıları yerel direnişe katılmıştı. Yüzlerce hükümet yetkilisi ve Hollanda yanlısı Avrasya ve Çinhindi topluluğunun üyeleri saldırıya uğradı ve öldürüldü. Adada bulunan KNIL garnizonları koruma sağlayamadı. Otoritenin zayıflamasıyla karşı karşıya kalan Hollanda Doğu Hint Adaları hükümeti, Westerling ve DST’yi düşman faaliyetlerini her ne şekilde olursa olsun sona erdirmeleri için gönderdi.
Westerling’e göre, Sulawesi’yi binlerce masum insanın hayatını kaybetmeden sakinleştirmek, ancak genel olarak idam edilen şüpheli düşman savaşçıları için olay yerinde kısa süreli adaletin tesis edilmesiyle gerçekleştirilebilirdi. Bu, “Westerling Yöntemi” olarak bilinmeye başlandı. Kendi muhbirlerinden veya Hollanda askeri istihbarat teşkilatından alınan bilgilere göre, DST üyeleri gece boyunca şüpheli köylerden birini kuşattı ve ardından nüfusu merkezi bir konuma sürdüler. Şafak vakti, genellikle Westerling’in önderliğinde operasyon başladı. Erkekler kadınlardan ve çocuklardan ayrılacaktı. Westerling, casusluk ve gözdağı yoluyla elde edilen bilgilerden bazı kişilerin terörist ve katil olduğunu ifşa etti. Daha fazla soruşturma yapılmadan vuruldular. Daha sonra Westerling yeni bir köy lideri atayacak ve bir köy polis gücü kuracaktı. Orada bulunan herkes, “teröristlerin” yolundan gitmeyeceklerine dair Kuran üzerine yemin etmek zorunda kalacaktı. Hollandalı tarihçi Lou de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden adlı yayınında şu yorumu yaptı:
