Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Türkiye’nin, Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması’nın (AKKA) uygulanmasından çekilmediğini ancak antlaşmanın uygulanmasının “askıya alındığını” belirtti.
Rusya’nın 7 Kasım 2023’te AKKA’dan çekildiğini ifade eden Keçeli, “Bunun sonucunda, antlaşmanın anlamlı şekilde uygulanmasına devam edilmesi imkanı kalmamıştı.” ifadesine yer verdi.
“Askıya alma” kararının geri alınabilir bir karar olduğunu belirten Keçeli, şu açıklamada bulundu:
“Bu konuda, NATO Konseyi tarafından 7 Kasım’da açıklama yapılmıştı. Biz ayrıca bir açıklama daha yaparak kararımızı gerekçeleriyle duyurmuştuk. AKKA’ya taraf NATO müttefiklerinin antlaşmayı uygulamayı askıya alma kararlarının yürürlüğe gireceği tarihi, her müttefik kendi ulusal mevzuatları çerçevesinde belirliyor. Halihazırda AKKA’ya taraf müttefiklerin büyük çoğunluğunca askıya alma kararı yürürlüğe girdi. AKKA’yı uygulamayı askıya alma kararımızın 8 Nisan 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesine yönelik iç hukuki süreç tamamlandı ve bu konudaki Cumhurbaşkanlığı Kararı 5 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı.”
– Rusya AKKA’dan çekilmiş, ABD yükümlülüklerini askıya almıştı
Rusya, 2015’te AKKA’daki katılımını durdurma kararını alırken Moskova yönetimi 7 Kasım 2023’te, AKKA’dan resmen çekilmişti.
ABD de, 7 Kasım 2023’te Rusya’nın, AKKA’dan çekilmesinin ardından antlaşmadaki yükümlülüklerini askıya aldığını duyurmuştu.
Kanada da 8 Kasım 2023’te, antlaşmadaki yükümlülüklerini askıya aldığını açıklamıştı.
Moldova Savunma Bakanlığı Genel Sekreteri Valeriy Mija da 6 Mart’ta yaptığı açıklamada, Moldova Hükümetinin AKKA’nın askıya alınmasını onayladığını söylemişti. Mija, “Moldova, daha sonra uygulamaya geri dönme olasılığıyla birlikte askıya alır.” ifadelerini de kullanmıştı.
– Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Hakkında Antlaşma nedir?
19 Kasım 1990’da Paris’te imzalanan ve 1992’de yürürlüğe giren antlaşmaya Belçika, Bulgaristan, eski Çekoslovakya, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, İspanya, Türkiye, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı ile ABD taraf olmuştu.
AKKA’nın hükümleri nelerdir?
NATO ve SSCB’nin de yer aldığı Varşova Paktı ülkelerinin imzaladığı antlaşmada, taraf devletlerin, muharebe tankları, zırhlı savaş araçları, topçu silahları, savaş uçakları ve savaş helikopterleri dahil olmak üzere, 5 kategorideki konvansiyonel silahlı kuvvetlere ilişkin yükümlülüklerinin yerine getireceği kaydediliyor.
Taraf devletlerin, söz konusu silahlarını sınırlandırmasını, gerekirse indirmesini gerektiren antlaşmada, “Her Taraf Devlet, gerek konvansiyonel silahlı kuvvetlerin indirimi süresince gerek indirimlerin tamamlanmasından sonra, güvenlik ve istikrarın temini için bu antlaşmayla saptanan diğer önlemleri de uygulayacaktır.” ifadesine yer veriliyor.
Antlaşmada, taraf devletlerin bu antlaşmanın imzasında, diğer bütün taraf devletlere, antlaşmayla sınırlandırılan konvansiyonel silah ve teçhizat mevcutlarının azami düzeylerini bildireceği belirtiliyor.
Süresiz olacağı vurgulanan antlaşmada, “Her taraf devlet, bu antlaşmanın konusuna ilişkin olağanüstü olayların kendi yüksek çıkarlarını tehlikeye attığına karar verdiği takdirde, ulusal egemenlik haklarını kullanarak bu antlaşmadan çekilmek hakkına sahip olacaktır.” ifadesi bulunuyor.
