Günümüzde 90 yaşında olan ressam Rein Dool’un 1977 yılında resmettiği yağlı boya tablo 45 yıldır Leiden Üniversitesi toplantı odalarından birinin duvarında asılıydı. Ağızlarında purolar bulunan ciddi görünümlü altı adamı tasvir eden tablo, hem ataerkilliği yücelleştirdiği hem de tütün içmeyi özendirdiği için yıllarca eleştirildi ama bugüne dek hiç indiremedi. Geçtiğimiz günlerde atılan bir sosyal medya mesajından sonra tablo ilk kez duvardan indirildi ama bu kez de başka bir tartışma başladı.
Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nin yıllardır tartışılmasına rağmen toplantı salonu duvarında asılı kalan Ressam Rein Dool’un 45 yıllık tablosu, ağızlarında purolar bulunan ciddi görünümlü altı üniversite yöneticisini tasvir ediyordu. Resmin üniversite için bir diğer önemi, 6 öğretim üyesinden birinin saklanarak savaştan sağ kurtulan eski rektör Dolf Cohen olmasıydı.
Tablonun tarihi yanını önemsemeyen çevreler, on yılı aşkın süredir başta sigara karşıtları olmak üzere tabloyu eleştiri bombardımanına tutuyordu.
Geçtiğimiz ay tablonun fotoğrafını paylaşan bir doktora öğrencisinin tweet’i, resmin tütünü özendirme yönündeki tartışmaları alevlendirdi. Daha sonra öğretim üyelerinin toplantısı sırasında tablo duvardan indirildi, yüzü de duvara döndürüldü. Üniversitenin dekanlarından biri tuvalin üniversite personeli tarafından duvardan kaldırıldığı bir fotoğrafı paylaştı. Daha sonra bir profesör, resmin duvara ters çevrilmiş olduğu bir fotoğrafla “Bitti” diye tweet attı.
Ancak tablonun kaldırılması yeni bir tartışmayı alevlendirdi. Bu eylem bazı kişilerce alkışlanırken, bazılarınca da eleştirildi.
“Bu güya entelektüel profesörlerin ayıbı, aptallığı, saplantısı” diyen Eski Dışişleri Bakanı Uri Rosenthal tablonun indirilmesini ağır eleşirdi.
Ressam Rein Dool, tablonun kaldırılmasını “inanılmaz derecede bir dar görüşlülük” olarak nitelendirdi ve şunları söyledi: Ben o zamanın gerçeğini tasvir ettim. O yönetim kurulu üyeleri sapkınlar gibi sigara içiyordu, Oda dumanla kaplıydı. Orada birkaç kez bulundum ve o manzarayı gördüğüm gibi resmettim. Üniversiteden kimse beni arayıp sormadı ki onlara bunu anlatabileyim”
Leiden Üniversitesi çareyi komite kurmakta buldu
Eleştiriler sonrası tabloyu eski yerine asıldı ama tekrar kaldırılıp kaldırımayacağının kararı bir komiteye bırakıldı.
Eleştiriler sonrası Leiden Üniversitesi’nden bir yetkili, tablonun akibetinin ne olacağı konusunda henüz karar verilmediğini açıkladı ve ” Tablodaki insanlar, üniversitemizin çok değerli eski yöneticileridir ve tablo dönemin eşsiz, tarihi bir tasviridir. Etkileyici bir sanat eseridir ve resimde tasvir edilen geçmiş yöneticilerle gurur duyuyoruz. Eylem bunu değiştirmez… Öte yandan tablo resmi bir kararla kaldırılmadı. İki çalışan tarafından kendi iradeleri doğrultusunda “şaka” olsun diye kaldırılmış. Ama Üniversite Yürütme Konseyi, olayı tablo konusundaki tartışmalar için bir fırsat olarak görmüştür. Çünkü tablo uzun yıllardır tartışma konusuydu. 2011’den beri tabloyla ilgili yığınla eleştiri ve şikayet geliyor. Bu, esas olarak asılı olduğu odadan kaynaklanıyor: Beş adamın imajını daha da baskın hale getirecek küçük bir alan Tabloyu şimdilik tekrar duvara astık. Kararı bir komitenin vermesine karar verdik. Üniversitenin sergi politikasından sorumlu komite, tablo için ne yapılması gerektiğine kara verecek, en iyi nerede ve nasıl sergilenmesi gerektiğini araştıracak” dedi.
