Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılına ilişkin geçici SGP verilerini açıkladı. Türkiye’nin Satınalma Gücü Paritesi (SGP) değerine göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeks değeri, geçen yıl için 69 olarak tespit edildi.
SGP, ayrıntılı olarak tanımlanmış standart bir mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanıyor. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları giderilirken uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre, kişi başına GSYH endeks değerinin 27 Avrupa Birliği (AB) ülke ortalaması 100 iken Türkiye için 69 oldu ve AB ortalamasının yüzde 31 altında kaldı.
Türkiye Avrupalı’ya ucuz: Avrupa’da 100 Euro’ya alınan Türkiye’den 36 Euro’ya alınıyor
Karşılaştırmalarda, 27 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (Bosna Hersek) kapsandı.
Karşılaştırmalarda yer alan 36 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 261 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 34 ile Arnavutluk olarak kayıtlara geçti. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg, AB ortalamasının yüzde 161 üzerinde, Arnavutluk ise yüzde 66 altında değere sahip oldu.
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına GSYH temel alınırken tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul ediliyor. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan (eğitim, sağlık vb.) hizmetleri de kapsıyor.
Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 27 AB ülkesi ortalaması 100 iken Türkiye için 80 oldu ve Birlik ortalamasının yüzde 20 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 36 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 138 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 40 ile Arnavutluk olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi 36 oldu
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesi olarak görülüyor. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi 100’den büyük ise bu ülke, karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise “ucuz” olarak ifade ediliyor.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2022 yılı geçici sonuçlarına göre 36 olarak belirlendi. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 avro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 36 avro karşılığı Türk lirası ile satın alınabileceğini gösteriyor.
Ülkelerin SGP’ye göre 2022 yılı kişi başına GSYH değerleri şöyle:
| Ülkeler | 2022 |
| Lüksemburg | 261 |
| İrlanda | 233 |
| Norveç | 212 |
| İsviçre | 154 |
| Danimarka | 137 |
| Hollanda | 129 |
| İzlanda | 128 |
| Avusturya | 125 |
| İsveç | 120 |
| Belçika | 120 |
| Almanya | 117 |
| Finlandiya | 109 |
| Avro Bölgesi 20 | 104 |
| Malta | 102 |
| Fransa | 102 |
| İtalya | 96 |
| Slovenya | 92 |
| Güney Kıbrıs | 92 |
| Çekya | 91 |
| Litvanya | 89 |
| Estonya | 87 |
| İspanya | 85 |
| Polonya | 80 |
| Macaristan | 77 |
| Portekiz | 77 |
| Romanya | 77 |
| Letonya | 74 |
| Hırvatistan | 73 |
| Türkiye | 69 |
| Slovakya | 68 |
| Yunanistan | 68 |
| Bulgaristan | 59 |
| Karadağ | 50 |
| Sırbistan | 44 |
| Kuzey Makedonya | 42 |
| Bosna Hersek | 35 |
| Arnavutluk | 34 |
Seda Tolmaç – AA
