Netflix’te Neandertallerin Sırları adlı belgesel yayına girdi ve belgeselde yer alan insansı türe ait ilginç bulgular gündeme geldi. 75 bin yıl önce ölmüş Neandertal kadının yüzünün nasıl göründüğü de ortaya çıkarıldı. Yüzü yeniden oluşturanlar ise Hollandalı sanatçılardı. Yeniden şekillendirilen kafatası yüzey taramasından geçirildikten sonra 3D baskısı, Hollandalı sanatçılar Adrie Kennis ve Alfons Kennis tarafından yapıldı.
Irak’ta Zagros Dağları zincirinin bir parçası olan Bradost Dağı’nda Zap Suyu vadisine yakın bir konumda bulunan Şanidar Mağarası’nda (Şaneder Mağarası) bulunan günümüden yaklaşık 75 bin yıl önce yaşamış Neandertal kadının hayattayken nasıl göründüğüne dair 3 boyutlu modelleme yaptı.
BBC’nin haberine göre, araştırmacılar Irak’ta günümüzde Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırlarında bulunan Şanidar Mağarası’nda bulunan kafatası kemiklerini bir araya getirdikten sonra 3D teknolojisinin yardımıyla yeniden şekillendirdi.
Yeniden şekillendirilen temsili yüz, küresel bir dijital yayın platformu olan Netflix’teki Neandertallerin Sırları adlı belgeselde yer aldı.
1950’li yıllarda, 40 bin yıl önce soyu tükenen Neandertallere ait 10 iskeletin bulunduğu Şanidar Mağarası’na 2015’te yeniden davet edilen bir grup İngiliz uzman, omurga, omuzlar, kollar ve eller de dahil olmak üzere bireyin üst vücudunun çoğunu içeren “Şanidar Z” olarak adlandırılan yeni bir iskeletle karşılaştı.
Araştırmacılar, Irak’taki Eski Eserler Dairesinin izniyle kafatası parçalarını Birleşik Krallık’a getirmesinin ardından kemiklerin ayrıştırılması, sağlamlaştırılması ve tekrar bir araya getirilmesi gibi zahmetli bir sürecin başladığını ve karmaşık yapıdaki kafatasının tamamlanmasının bir yıldan uzun sürdüğünü aktardı.
Cambridge Üniversitesinde profesör olarak görev yapan ve Şanidar’daki yeni kazı çalışmalarına öncülük eden Graeme Barker, “Kafatasının o noktadan şu an gördüğünüz noktaya gelişi kayda değer bir yolculuk. Bir arkeolog olarak bazen yaptığınız işten bıkkınlık duyabilirsiniz ancak arada sırada geçmişe dokunduğunuz gerçeğiyle yüzleşiyorsunuz. Bunun ne kadar olağanüstü olduğunu unutuyoruz.” ifadelerini kullandı.
Yeniden şekillendirilen kafatası yüzey taramasından geçirildikten sonra 3D baskısının, Hollandalı sanatçılar Adrie ve Alfons Kennis tarafından yapıldığı belirtildi.
Araştırmacılar, leğen kemiği olmadığı için diş minesinde bulunan ve kadın genetiğiyle ilişkili olan bazı baskın proteinlere ve iskeletin boyutuna dayanarak buluntuların bir kadına ait olduğu fikrine ulaştı.
75 bin yıl önce Paleolitik dönemde (Kaba Taş Çağı’nda) yaşadığı tahmin edilen kadının, neredeyse köklerine kadar aşınmış dişlerinden dolayı 40’lı yaşlarının ortasında öldüğü tahmin ediliyor.
Ayrıca Cambridge Üniversitesinde tarih öncesi yaşamı bilimsel kanıtlara göre tasvir etme üzerine çalışmalarda bulunan Emma Pomeroy, “Bazı enfeksiyonlar ve diş eti hastalıkları gibi diş sağlığının kötü olduğuna dair belirtiler var. O dönemde, yaşamının doğal sonuna yaklaştığını düşünüyorum.” yorumunu yaptı.
Neandertallere neden Neandertal deniliyor?
Modern insanın, Neandertal ile ilk karşılaşması 1829 yılında oldu. Bilinen ilk Neandertal fosili bir bebek kafatasıydı ve Belçika’daki bir mağara bölgesinde bulundu. Cebelitarık’ta daha sonra başka kemik kalıntıları da keşfedildi. Fakat yıllarca onların Neandertallere ait olduğu fark edilemedi. Onlarca yıl sonra yani 1864’de bu buluntuların Neandertal kalıntıları olduğu anlaşıldı. .
1856 yılında Almanya’nın Düsseldorf şehri yakınlarındaki Neandertal Vadisinde bir kireçtaşı ocağında çalışan işçiler bazı kemik parçalarına rastladılar. Bulunanlar insan kemiklerini andırıyordu ama farklıydılar. Sekiz yıl sonra araştırmacılar, kalıntıların o ana kadar bilinmeyen insansı bir türe ait olduğunu anladılar. Türe buluntu yerinin adı verildi: Homo neanderthalensis
Neandertallerin Ortaya Çıkışı
Orta Paleolitik Dönem, yaklaşık olarak 300.000 ila 30.000 yıl öncesini kapsar ve Neandertallerin ortaya çıkışı ile yayılımı için kritik bir zaman dilimidir. Bu dönem, evrimsel bulgulara göre Neandertallerin ve Anatomik olarak günümüz insanlarının (AMH: Anatomically modern humans) teknolojik geçişlerini birlikte yaptıkları bir dönem olarak bilinir.
Neandertallerin Yaşam Tarzı Nasıldı?
Neandertaller, insansıların evriminin gizemli ve etkileyici bir bölümünü temsil eder. Yaklaşık 200.000 yıl önce Avrupa ve Batı Asya’da ortaya çıkan bu insansı tür, zorlu buzul çağ koşullarına uyum sağlayarak hayatta kalmayı başarmıştır. Güçlü vücut yapıları, geniş burunları ve büyük beyinleri ile tanınan Neandertaller, avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamlarını sürdürmüşlerdir.
Neandertaller ve anatomik olarak Homosapiensler yani insanlar (AMH’ler), bir süre aynı coğrafyada var olmuş ve belki de etkileşimde bulunmuşlardır. DNA analizleri, modern insanların genetik kodunda Neandertal izlerine rastlanmasına yol açmıştır. Bu, iki tür arasında melezleşmenin olduğunu gösterir.
Neandertallerin sosyal ve kültürel yaşamları, onların avcılık becerileri, ateş kullanımı ve gömü ritüelleri gibi çeşitli yönleriyle dikkat çeker. Fransa’nın merkezi ve güney bölgelerindeki mağara ve kaya sığınaklarında yapılan arkeolojik kazılarda, Mousterian dönemine ait ateş kullanımının ve gömü ritüellerinin izlerine rastlanmıştır. Bu buluntular, Neandertallerin sadece hayatta kalmak için gerekli olan temel becerilere sahip olmadıklarını, aynı zamanda karmaşık sosyal yapılar geliştirdiklerini ve belki de kolektif avcılık gibi daha gelişmiş toplumsal faaliyetlerde bulunduklarını göstermektedir.
Ateşin kontrolü, Neandertaller için sadece ısınma ve yemek pişirme aracı olmanın ötesinde, sosyal etkileşim ve grup içi bağları güçlendiren bir faktör olabilir. Ayrıca, gömü ritüelleri, onların ölüme ve ötesine dair belirli inançlara sahip olduklarını ve bu ritüellerle topluluk üyelerine saygı gösterdiklerini düşündürmektedir.
Neandertallerin sosyal ve kültürel yaşamları, onların insan evrimindeki yerini daha da anlamlı kılar ve modern insanlarla olan ilişkilerini daha da karmaşık hale getirir. Bu, onların sadece fiziksel varlıklarından çok daha fazlasını temsil ettiğini ve insanlık tarihinde önemli bir rol oynadıklarını gösterir.
Neandertallerin Kullandığı Araçlar
Neandertallerin taş alet kültürleri, onların hayatta kalma ve avcılık becerilerinin temelini oluşturmuştur. Levalloisian ve Mousterian teknikleri, taş alet yapımında bir devrim niteliğindeydi ve bu aletler, avcılıkta büyük bir avantaj sağlamıştır. Levallois tekniği, taşın önceden şekillendirilmesini ve ardından istenen biçimde aletlerin üretilmesini içerir. Bu yöntem, malzeme israfını azaltır ve daha keskin ve dayanıklı aletlerin yapımına olanak tanır.
Kemik endüstrisinin ortaya çıkışı, Neandertallerin sadece taş değil, aynı zamanda kemik gibi diğer malzemeleri de kullanarak alet yapımını geliştirdiklerini gösterir. Kemikten yapılan aletler, deri işleme ve diğer günlük işler için kullanılmıştır. Bu, Neandertallerin zanaatkarlık becerilerinin ve çevrelerine uyum sağlama yeteneklerinin bir göstergesidir.
Bu gelişmeler, Neandertallerin sadece fiziksel olarak güçlü olmakla kalmayıp, aynı zamanda zeki ve yaratıcı olduklarını kanıtlar. Onların geliştirdiği teknikler ve aletler, insan evriminde önemli bir yer tutar ve modern insanların atalarıyla olan bağlantılarına ışık tutar.
Neandertaller Nasıl Yol oldu?
Neandertallerin yok oluşu ve teknolojik değişim arasındaki ilişki, bilim dünyasında hâlâ tartışılan bir konudur. Yaklaşık 40.000 yıl önce gerçekleşen bu olay, AMH’lerin (anatomik olarak modern insanların) yayılması ve Neandertallerle olan etkileşimleriyle bağlantılı olabilir.
Bazı araştırmalar, Neandertallerin Homo sapiens ile rekabet edemeyerek sayıca azaldıklarını ve sonunda yok olduklarını öne sürerken, diğerleri genetik verilerin, iki tür arasında uzun süreli bir etkileşim olduğunu ve Neandertallerin tamamen yok olmadığını, bunun yerine Homo sapiens ile asimile olduklarını savunmaktadır.
Neandertallerin yok oluşunun kesin nedenleri hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, bu konudaki araştırmalar, insan evrimi ve tarih öncesi toplumların anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.
