İspanya’da yapılan erken genel seçimleri, Sigma Dos adlı şirketin açıkladığı anket sonuçlarına göre, ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi (PP) kazandı.
Yaklaşık 37,4 milyon kayıtlı seçmenin bulunduğu İspanya’da, saat dilimi itibarıyla bir saat farkın olduğu Kanarya Adaları dışında ülke genelinde oy kullanma işlemi saat 20.00’de (TSİ 21.00) sona erdi.
İspanyol devlet televizyonu TVE’nin verdiği Sigma Dos’un açıkladığı anket sonuçlarına göre, ana muhalefetteki sağ görüşlü PP seçimlerden birinci parti çıktı.
Anket sonuçlarına göre meclis çoğunluğunu elde edemeyen PP’nin, seçim öncesinde beklendiği gibi hükümet kurması için aşırı sağcı Vox partisi ile koalisyon kurması gerekiyor.
TVE’de yayımlanan ankete göre, 350 sandalyeli İspanyol meclisinde dağılım şöyle oluştu: PP 145/150, Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) 113/118, Sumar (sol partilerin ittifakından kurulan ve ilk kez seçimlere katılan bir parti) 28-32, Vox 24-27, diğerleri 30-35.
Bu tahminlerin doğru çıkması halinde PP’nin yaklaşık 1 yıl önce başkanı seçilen 62 yaşındaki Alberto Nunez Feijoo’nın başbakan olması ve İspanya demokrasi tarihinde diktatör Franco sonrasında ilk kez aşırı sağcı bir partinin ülkede iktidara gelmesi öngörülüyor.
İspanya’da 23 Temmuz pazar günü yapılan erken genel seçimler sonunda hiçbir siyasi parti ve sol ya da sağ blok meclis çoğunluğunu elde edemedi.
Seçimler sonunda ülkede oluşan siyasi tabloya göre hükümet kurma olasılığı, ayrılıkçı Bask ve Katalan siyasi partilerin alacakları kararlara bağlı kaldı.
Meclisteki 350 sandalyenin dağılımında mevcut durumda azınlık koalisyon hükümetiyle iktidarda olan sol blok 153, muhalefetteki sağ blok ise 169 milletvekili çıkardı.
Ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi (PP), Aralık 2019’daki son seçimlere göre milletvekili sayısını 47 artırıp 136’ya çıkarsa da, meclis çoğunluğu için gerekli olan 176’nın çok gerisinde kaldı.
PP’ye destek verecek tek parti olarak gözüken aşırı sağ görüşlü Vox’un milletvekili sayısı da 52’den 33’e düştü.
Ülkeyi son 3,5 yıldır azınlık hükümetiyle yöneten sol blok ise milletvekili sayısını 153’te tutarak, yine meclis çoğunluğunu elde edemedi.
Buna rağmen seçim sonucu kutlamalarının en coşkulu olduğu yerler sol bloğa bağlı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve Sumar’ın parti binalarında oldu.
İçişleri Bakanlığının verdiği rakamlarda, sandıkların yüzde 96’sının açılma oranına göre 350 sandalyeli mecliste en fazla milletvekili çıkaran siyasi parti 136 ile ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi (PP) oldu.
PP’nin olası bir hükümet için önünde tek seçenek aşırı sağ görüşlü Vox partisi ile koalisyon kurmaktı.
Ancak Vox ile PP’nin milletvekilleri sayısının toplamı 169’da kalırken, güvenoyu için gerekli olan 176 meclis çoğunluğuna ulaşamadı.
Aşırı sağcı Vox’un son seçimlerde 52 olan milletvekili sayısı bu seçimlerde 33’e geriledi.
Yaklaşık bir yıl önce PP’nin başkanlığına seçilen Alberto Nunez Feijoo, partisinin milletvekili sayısını 47 artırıp, seçimden birinci parti çıkmasını sağlasa da, mecliste Vox dışındaki diğer siyasi gruplardan destek alma olasılığı çok zor gözüküyor.
Bu seçimlerde kendisine şans vermeyen anketleri haksız çıkartan iktidardaki sol koalisyon ise çok az da olsa oylarını artırdı. Ama yine meclis çoğunluğunun gerisinde kaldı.
Son 3,5 yıldır mecliste azınlıkla iktidarda olan koalisyonun büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) 122 ve küçük ortağı Unidas Podemos’un yerine alternatif olarak sol partilerin ittifakından kurulan Sumar partisi 31 milletvekili çıkardı.
PSOE ve Sumar’ın toplam milletvekili sayısı 153’te kaldı.
PSOE ve Sumar seçim kampanyası boyunca birbirlerini “doğal koalisyon ortağı” olarak tanımlarken, ayrılıkçı Bask ve Katalan siyasi partilerin (EH Bildu, PNV, ERC, JxCAT) dışarından destek vermesi halinde hükümetin kurulması ve şimdiki Başbakan Pedro Sanchez’in bu görevine 4 yıl daha devam etme olasılığı bulunuyor.
Seçimlere katılım düştü
Diğer yandan seçimlere katılımın düşük olduğu görüldü.
İçişleri Bakanlığının sandıklar kapanmadan yaklaşık 1,5 saat önce açıkladığı son verilere göre katılım oranı yüzde 53,12 oldu.
Bu oranla katılım, 2019’daki son seçimlere oranla yaklaşık 4 puan geride kaldı.
Ülke tarihinde ikinci kez yaz döneminde yapılan genel seçimlerde aşırı sıcaklardan dolayı birçok sandığın yanına vantilatör konuldu.
Tatil döneminden dolayı posta yoluyla kullanılan oyların sayısında rekor bir artış olurken, son seçimlere oranla iki kat artışla yaklaşık 2 milyon 470 bin İspanyolun bu yöntemle siyasi tercihini yaptığı bildirildi.
– Başbakan Sanchez: “Sağ blok başarısız oldu”
Sempatizanlarının, İspanya İç Savaşı’nda komünistlerin kullandığı faşizm karşıtı slogan olan “No pasaran” (Geçemeyecekler) bağrışları altında balkon konuşması yapan Başbakan ve PSOE lideri Pedro Sanchez, “İspanyolların sandıktaki mesajı çok açık oldu. Tüm reformlarımızı iptal etmeyi, ülkeyi geriye götürmeyi planlayan sağ blok başarısız oldu. İspanya’nın ilerlemesini isteyen daha çok insan var ve bu böyle olmaya devam edecek.” dedi.
İspanya’da aşırı solu temsil eden Unidas Podemos’a alternatif olarak kısa bir süre önce 10’dan fazla sol partinin ittifakından kurulan ve ilk kez katıldığı seçimlerde 31 milletvekili çıkaran Sumar partisinin lideri Yolanda Diaz da “İnanıyorum ki halk bu akşam daha rahat uyuyacak. Çünkü demokrasi kazandı. Demokrasiyi garanti altına aldık ve seçimleri kazandık.” şeklinde konuştu.
– PP lideri Feijoo: Seçimlerden birinci çıkan parti hükümeti kurmalı
Diğer yandan Madrid’deki merkez binası önünde toplanan sempatizanlarına seslenen PP lideri Alberto Nunez Feijoo da “İspanya tarihinde hiçbir zaman seçimleri kaybeden bir lider hükümet kurmadı. İspanya’da belirsizlik dönemi başlamamalı. Seçimleri kazanan partinin lideri olarak zorunluluğum ve demokratik talebim hükümeti kurmak için diyalog kapısını açmaktır.” mesajını verdi.
PP’nin 7 yıl aradan sonra genel seçimleri kazandığını, İspanya’daki 52 ilin 40’ında birinci parti çıktıklarını, Senato’da çoğunluğu yakaladıklarını, 2019’daki son seçimlere göre milletvekili sayısını 47, partisine oy kullananlarının sayısını da 3 milyon artırdıklarını vurgulayan Feijoo, “dış yatırımcıya güven vermek, ülkenin güvenliğini korumak ve siyasi belirsizlikleri önlemek için başta PSOE olmak üzere meclisteki tüm siyasi partilere PP’yi bloke etmeyin” çağrısında bulundu.
Feijoo ayrıca meclis açılır açılmaz ilk önerisinin, acil bir gereksinim olmadıkça bir daha asla İspanya’da aşırı sıcakların olduğu temmuz ve ağustos aylarında genel seçim yapılmasının engellenmesi yönünde bir öneri sunmak olacağını söyledi.
– Vox lideri Abascal: Sanchez iktidarda olmaya devam edebilir
PP’ye hükümet kurması için açık çek veren Vox partisi lideri Santiago Abascal ise seçimden birinci parti çıkması sebebiyle Feijoo’nun yeni başbakan olması gerektiğini savundu.
Abascal ayrıca, “İspanyollar için çok kötü bir olasılık var. O da Pedro Sanchez, komünistlerin, ayrılıkçıların ve terörizmin desteğiyle iktidarda olmaya devam edebilir.” ifadelerini kullandı.
– Katalonya için Birlik partisinden Sanchez’e “karşılıksız destek vermeyeceğiz” mesajı
Seçim kampanyası boyunca sağ blokun sert eleştirilerine maruz kalan, hatta Vox tarafından kapatılmakla tehdit edilen Bask ve Katalonya’da faaliyet gösteren ayrılıkçı partilerin çekimser kalarak sol bloku yeniden hükümete taşıması mevcut sonuçlara göre yine en büyük olasılık olarak gözüküyor.
Sol blokun 2019 seçimleri sonrasında destek almadığı, Katalonya için Birlik (JxCAT) partisi şu anda kilit konuma geldi.
Katalonya’daki ayrılıkçı girişimlerin ardından İspanyol yargısından kaçarak Brüksel’de Avrupa Parlamenteri olan eski Katalonya özerk hükümet başkanı Carles Puigdemont’un liderlerinden biri olduğu JxCAT, seçim sonuçlarına ilişkin yaptığı değerlendirmede “Sanchez’e karşılıksız destek vermeyeceğiz.” açıklamasında bulundu.
– İspanya’nın önündeki siyasi takvim
İspanya’da yasalar gereği resmi seçim sonuçları 8 Ağustos’ta açıklandıktan sonra seçilen milletvekilleri ve senatörler mazbatalarını alıp, 17 Ağustos’ta meclis ve senato açılacak.
Devlet Başkanı olarak Kral 6. Felipe meclisteki siyasi partilerin liderlerini tek tek kabul ettikten sonra hükümeti kurma görevini birine verecek.
Hükümet kurulması için mecliste ilk güvenoyu tarihi eylül ayı başlarında olacak. Eğer hükümet güvenoyu alamazsa ikinci bir girişimde bulunulması için en fazla iki aylık bir dönem beklenecek.
Bunda da başarısız olunursa kasım ayında meclis feshedilerek, yıl sonunda yeniden seçime gidilecek.
İspanya’daki mevcut siyasi tabloda, yeni bir seçim sağ blok dışında hiçbir siyasi partinin işine gelmiyor. Bundan dolayı ülke demokrasi tarihinde ilk koalisyon hükümeti olma özelliğine sahip PSOE ve Sumar’ın ayrılıkçı Bask ve Katalan siyasi partileri ikna ederek 4 yıl daha meclis azınlığında koalisyon hükümeti kurması tek olasılık olarak gözüküyor.
